Kişniş Genel Bilgi ve Tıbbi Etkileri

Orjinal Adı Coriandrum sativum Diğer Adları Aşotu, Kişnişotu

Maydanozgiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz havzası olup günümüzde birçok yerde ve ülkemizde yabani bitki ya da kültür bitkisi olarak yetişmektedir. 60 cm’ye kadar boylanabilen biryıllık otsu bitkidir. Gövdesi yuvarlak kesitli, boylamasına oluklar halinde çizgili, soluk yeşil renkli ve dallara ayrılan yapıdadır. Bitkinin alt ve üst bölümündeki yaprakları farklı görünüşte olur.

Alt yaprakları maydanoz bitkisininkilere benzer. Hafif tüylü, tuhaf ve pek de hoş olmayan koku taşırlar. Bitkinin üst kesimindeki yaprakları ip gibi ince ama düzgün kesimli ve gene hoş olmayan keskin ve tuhaf kokulu olurlar. Yaz başı ile ortası arasında gevşek şemsiyeler oluşturarak açan, beyaz ya da pembemsi açık mor renkli küçük çiçekleri olgunlaşınca, 2-7 mm. çapında yuvarlak, açık kahverengi tohum kılıfını
taşıyan kokulu, kuru meyvelere dönüşür.

Bol güneşli yerleri, bitek ve hafif topraklan seven kişniş bitkisi, tohumları sonbaharda ekilerek çoğaltılır. Ancak, çapraz döllenmeyle bitkinin yozlaşması meydana geleceğinden, rezeneden uzak yerlere ekilmesine dikkat edilmelidir.
Kişnişin tohumunu taşıyan meyvesinde nişasta, tanen, şekerler, sabit ve uçucu
yağlar bulunur. Uçucu yağında yüksek oranda coriandrol ile düşük oranda geraniol, borneol, pinen, phelladron ve asetik asit vardır.

Kişniş tohumlan pastacılıkta, baharat olarak bazı çorba ile yemeklerin hazırlanmasında, içki endüstrisinde ve kişniş şekerinin yapımında kullanılır. Bazı yerlerde bitkinin körpe yaprakları salata ve güveçte pişen yemeklere katılır. Gövde ve kökü de sebze gibi pişirilip yenir.

Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Eski Mısır papirüsleri, Çince ve Sanskritçe metinlerde ve hatta İncil’de sağlığa yararlı etkilerinden övgüyle söz edilen kişnişin, tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir:

• Kişniş tohumları içerdiği yağlarla mideyi uyarır; iştahı açar, sindirimi kolaylaştırır ve hazımsızlığa iyi gelir.
• Aynı nedenle mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür.
• Aniden başlayan mide ve karın ağrılarını bastırır.
• Özellikle çocuklarda diyareyi kesici etkiler yapar.
• Hafif yatıştırıcı etkisi vardır.

Kişnişin bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin çiçek şemsiyeleri yaz sonunda alınır ve tohumlarının olgunlaşması için gölgeli ve havadar yerde bir süre itekletilir. Sonra şemsiyeler başasağı edilerek bir kağıdın üzerine sallanır ve dökülen tohumlan toplanır. Bunlardan ya da piyasadan alınan kişniş tohumlarından 1 tatlı kaşığı kadarı biraz ezilerek 1 bardak kaynar suya dökülür. Kabın üzeri sıkıca kapatılarak 5 dakika süreyle demlendirilir. Bu şekilde elde edilen infüzyon, yemeklerden önce birer bardak olarak içilir. Aynı etkilerinden yararlanmak için, tohumları yemeklerden önce ağızda
çiğnenebilir.

• Kişniş antiseptik (mikrop kırıcı) etkiler de taşır. Bu etkisinden yararlanmak için yukarıda tarifi verilen infüzyon, akne ya da yaraların üzerine uygulanır.

Kişniş in Faydaları

Kişniş, Maydanozgiller ailesine mahsus bir bitki. Pek çok faydası vardır. Akdeniz havzasında yabani ot veya kültür bitkisi olarak yetiştirilen kişnişin Faydaları ;
• Bayat yiyeceklerin zararını azaltır.
• Fazla miktarda yenirse zararı görülür.
• Kişniş tohumları içerdiği yağlarla mideyi uyarır;
• iştahı açar, sindirimi kolaylaştırır ve hazımsızlığa iyi gelir.
• Aynı nedenle mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür.
• Sinirsel baş ağrılarını keser.
• Doğumu kolaylaştırır.
• Aybaşı kanamasını düzenler.
• Karın ağrılarını giderir.
• Aniden başlayan mide ve karın ağrılarını bastırır.
• Özellikle çocuklarda ishali kesici etkiler yapar.
• Cinsel arzuyu kamçılar.
• Hafif yatıştırıcı etkisi vardır.
Kişnişin bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin çiçek şemsiyeleri yaz sonunda alınır ve tohumlarının olgunlaşması için gölgeli ve havadar yerde bir süre itekletilir. Sonra şemsiyeler başasağı edilerek bir kağıdın üzerine sallanır ve dökülen tohumlan toplanır. Bunlardan ya da piyasadan alınan kişniş tohumlarından 1 tatlı kaşığı kadarı biraz ezilerek 1 bardak kaynar suya dökülür. Kabın üzeri sıkıca kapatılarak 5 dakika süreyle demlendirilir. Bu şekilde elde edilen infüzyon, yemeklerden önce birer bardak olarak içilir. Aynı etkilerinden yararlanmak için, tohumları yemeklerden önce ağızda çiğnenebilir.
KULLANILAN BÖLÜMLERİ :
Tohumu: Domates turşusu, sosis, köriler ve elmalı çöreklerde kullanılır. Ezilmemiş tohumu çorba ve sebze yemeklerine katılır. Suda kaynatılarak çayı yapılır. Tohumu ayrıca güzel kokusu sayesinde potbori tabaklarında kullanılabilir.
Yaprağı: Körpe alt yaprakları güveç, salata ve soslara eklenir.
Gövdesi: Fasulye ve çorbalarla birlikte pişirilir
Kökü: Taze kökü sebze gibi pişirilip yenilir
Tozu: Toz halindeki kişniş bal veya şekerle karıştırılarak kullanılır.
ÖNEMLİ HATIRLATMA: Mide asidi fazla olanlara kişniş yasaktır.

Kişniş, Kocabaş Otu

KİŞNİŞ – CARİANDRUM SATİVUM

Diğer İsimleri: Kara Kimyon

Kişniş otu bitkisi faydaları yararları

Kişniş otu bitkisi faydaları yararları

Dahilen Kullanılışı: Sindirim zorluğu, mide ve bağırsak gazları, mide ve bağırsak spazmları, iştahsızlık, dolaşım bozukluğu ve buna bağlı halsizlik, kronik öksürük ve nefes darlığında kullanılır. Cinsi arzuyu artırır, göğsü yumuşatır, idrarı söktürür, asabi baş ağrılarını keser, adet kanamalarını düzenler, çarpıntıyı önler, mideyi güçlendirir, hazmettiricidir.

Baş dönmesinde ve sürmenajda faydalıdır. Gelecek endişesini, karamsar görüşlülüğü giderir. Baş dönmesine karşı çok faydalı olan kişniş bazı hallerde inatçı baş dönmelerini de çabucak iyi eder.

Aşırı doz dalgınlığa ve sarhoşluk belirtileri ile başlayan zehirlenmeler yapar.

Kullanılışı: 1 bardak kaynar suya, 6 gr dövülmüş kişniş konur, 10 dk bekletilir, günde 2-3 bardak içilir.

Kişniş toz halinde günde 3 defa, 0.5-1 gr içilir.

Kişniş toz haline getirilir, 10 gr su ile içilirse kalbi güçlendirir, çarpıntıyı önler.

Meniyi artırmak için, toz kişniş pekmezle yenirse meniyi çoğaltır.

Kuvvet için, toz haline getirilir, balla macun yapılıp yenir.

Toz yapılır, bal ve zeytinyağı ile macun yapılıp yenirse kurdeşeni ve pamukçuğu geçirir.

Bunamada; 100 gr kişniş, 100 gr biberiye toz haline getirilir, günde 2 defa 1 tatlı kaşığı içilir. 1 bardak kaynar suya, 6 gr kişniş, 10 gr biberiye konur, 10 dk bekletilir, günde 2-3 bardak içilir.

KOCABAŞ – ONOPORDON ACANTHİUM

Kullanılan Kısımları : Çiçekli dalları ve kökü

Dahilen Kullanılışı: İdrar artırıcı, ateş düşürücü, midevi ve iştah açıcı olarak kullanılır.

Kullanılışı: 1 bardak suya, 4-10 gr ince kıyılmış kök ve dallardan konur. 5-10 dk kaynatılıp içilir.